Voor de Hard//hoofdrubriek TIP schreef ik de volgende tip, over vreemden én bekenden het voordeel van de twijfel geven.

Toen ik zestien was, ging ik samen met vriendinnen – avontuurlijk als we waren – op vakantie naar Antwerpen. Bij aankomst werd ik op het station aangesproken: een wat sjofele vrouw had geen geld meer voor een kaartje, had ik misschien twee euro voor haar? Ik pakte mijn portemonnee en gaf haar het geld. Na afloop werd ik door mijn vriendinnen aan mijn arm getrokken. Ik wist toch wel ze dat geld niet echt zou gebruiken voor een kaartje? Met een knoop in mijn maag zag ik de vrouw naar de volgende voorbijganger lopen. Ik zou me niet meer zo laten beetnemen, besloot ik. Vanaf nu zou ik minder naïef zijn.

Dat is inmiddels meer dan tien jaar geleden. Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend. Daarnaast word je er niet per se een leuker mens van – want wat als iemand écht een treinkaartje moet kopen? Vandaar dat ik nu weer bezig ben met een omgekeerde beweging: die van het voordeel van de twijfel.

Het voordeel van de twijfel heeft me al een aantal aangename situaties opgeleverd. Zoals die keer dat ik mijn telefoon aan een wildvreemde gaf die vroeg of hij even mocht bellen, zijn eigen telefoon was leeg en hij wist niet meer naar welk adres hij op zoek was. Ik gaf hem de telefoon – in de startblokken voor het geval hij er mee weg zou rennen. Dat deed hij niet. Hij belde en zei precies wat hij tegen mij had gezegd. Ik kreeg mijn telefoon direct weer terug.
Of die keer dat een twee guitige leerlingen tegen me zeiden: ‘Als u ons nou naast elkaar laat zitten, dan beloven we dat we écht heel hard aan het werk gaan.’ Aan het einde van de les hadden ze alle opdrachten gemaakt. Beide situaties lieten me vrolijker achter.

Natuurlijk is ongebreidelde naïviteit niet per se aan te raden. Er zijn genoeg Nigeriaanse prinsen die daar graag misbruik van zouden maken, en domme dingen doen is met een menslievend sausje niet minder dom. Daarnaast blijft anderen het voordeel van de twijfel geven een risico: je kunt altijd teleurgesteld raken.
Het is een risico dat de moeite waard is. Abigail Disney, erfgename van, zei in een interview met The Cut dat ze nooit bang is om opgelicht te worden: ‘I can’t be an idiot, but I would rather be duped from time to time — and pay that price — than become a person who lives in mistrust.’ Advies om naar te leven: wees geen idioot, maar wees ook niet te bang om opgelicht te worden.

De laatste keer dat ik op station Antwerpen-Centraal was, vroeg weer iemand me om geld voor een kaartje. Het was een man in pak, wat me deed twijfelen, want van meerdere tv-series heb ik geleerd dat mannen in pak rijk of crimineel zijn, of beide. Ik gaf hem het geld. Toevallig liepen we dezelfde kant op – ik naar het spoor, de man in een rechte lijn naar de ticketautomaat.
Vraag jezelf dus af en toe af wat het ergste is wat er gebeurt als je iets of iemand het voordeel van de twijfel geeft. Misschien kost het je twee euro. Misschien levert het je een overvloed aan vertrouwen in de mensheid op.